1) زبان عربی مردم عراق با زبان عربی که ما در مدارس و کلاسهای قرآن و مناجات ها وادعیه با آن آشنا هستیم کاملا متفاوت است و اساسا به دنبال یافتن کلمات رایج و فصیح عربی و قواعد دقیق ادبیات عرب که شنیده اید در بین صحبت هایشان نباشید.
تنها راه این است که با لهجه عراقی به صورت کاملا مستقل آشنا شوید.
مثال ها:
الف) به عنوان مثال کلمه معروف "ذهب" به معنای رفتن است اما در عراق اصلا کلمه ذهب و مشتقات آنرا نمی شنوید و به جای آن از کلمه"راح" استفاده می کنند.همچنین است در قواعد صحبت کردن،بدین معنا که آنها قواعد رایج زبان عربی در مورد صیغه ها و فاعل و مفعول را رعایت نمی کنند و شما فقط کافیست فعل را تلفظ کنید ،خود آنها از فحوای حرفتان ضمیر و زمان را تشخیص می دهند!
ب)"گ" در زبان فصیح عربی وجود ندارد اما این حرف را در بسیاری از کلماتی که از عراقی ها می شنوید خواهید شنید.باید بدانید که در عراق به جای "ق" از "گ" استفاده می کنند.لذا "قال"به معنای گفتن را "گیل" تلفظ میکنند و "اقول" را "اگیل" می گویند."قلب" را در بسیاری از مداحی ها"گلب" می گویند.از اینروست اگر "چ" و "ژ" و "پ" را شنیدید زیاد تعجب نکنید.
ج)در بسیاری از موارد"ک" را "چ" می گویند.لذا"کبیر" به معنای بزرگ را "چیبیر" گویند.همچنین است ضمیر"ک" به معنای تو مونث در آخر کلمات را"چ" میگویند.
2)در تلاش برای ارتباط برقرار کردن با اکثریت مردم عراق خاصه زنها و بچه های آنان اصلا تلاش نکنید که قواعد اصولی عربی و کلماتی که در مدرسه یاد گرفته اید را بکار ببرید و انتظار داشته باشید انان بفهمند.تلاش کنید عراقی فقط عراقی صحبت کنید.چون اصلا نمیفهمند و یا معنای دیگری برداشت میکنند.مثلا"غدا" به معنای فردا است اما آنان از "باجر" استفاده می کنند و اگر بگویید "غدا" آنرا به معنای طعام برداشت می کنند چرا که آنان ناهار را "غده " می گویند.
3)عراقی ها برای منفی کردن جملات و افعال خود از "لا" استفاده نمی کنند و به جای آن از "ما" استفاده می کنند.به عنوان مثال برای اینکه بگویید نرفتم باید بگویید"ما رُحت".یا در جواب سوالهایشان که جوابتان منفی است باید از "ما" استفاده کنید.
این نکته را حتما در نظر داشته باشید که در ادای این کلمه آنها به جای"ما" می گویند"مو".بدین معنا که وقتی می خواهند بگویند "نمی دانم" بجای اینکه بگویند"ما اَدری" میگویند " مو اَدری"...همچنین است در مثال های زیر:
خسته نیستم = مو تَعبان
ایرانی نیستم = مو ایرانی
ممکن نیست = مو مُمکِن
*همچنین یک عبارت خیلی معروف که در عراق زیاد است عبارت "ماکو" و "مافی" است که به معنای"نداریم یا نیست یا همین تیپ کلماتی که بار منفی دارند" است.اینرا زیاد در جوابهایشان خواهید شنید.مثلا بدنبال غذا هستید و میگویند"والله ماکو" یعنی "بخدا نداریم/بخدا نیست"
4) در لهجة عراقی بعضی عبارات با اضافه کردن (إ) شروع می شوند مانند: تفضّل که می گویند:إتفضّل
5) عراقی ها زمانیکه یک جمله را بیان می کنند معمولا کلمات آنها را به هم می چسبانند. اگر ما کلمات را به هم نچسبانیم آنها متوجه منظور ما می شوند اما توجه به این نکته سبب درک بهتر در شنیدن و فهم جملات آنها برای ما می شود. به عنوان مثال:
لا تگول......لَت گول(نگو) حرف (ت) ساکن می شود.
6) عراقی ها بیشتر از اینکه از ادوات استفهام مانند (هل، أ و ..) استفاده کنند با تغییر لحن سخن معنای جملات را از حالت اخباری به پرسشی تبدیل می کنند چنانکه در مکالمه روزمره فارسی هم ما کمتر از کلمه «آیا» و امثال آن استفاده می کنیم. مثلا وقتی می خواهیم بپرسیم : آیا آب می خوری؟ به همان «آب می خوری» اکتفاء می کنیم و کلمه «آیا» را بکار نمی بریم. به عنوان مثال «رحت الفندق» به معنای «رفتی هتل» می باشد که همین تعبیر با تغییر لحن معنای آیا رفتی هتل می یابد.
7)اهمیت آشنا شدن با لهجه عراقی حتی در حد بسیار کم را با این جمله برایتان روشن می کنیم که: "هر فرد ایرانی در این سفر به معنای کشور ایران است»لذا اگر کمی عربی یاد بگیریم می توانیم حتی با یک احوالپرسی گرم با شیعیان عراق یک خاطره خوب از ایران و ایرانی در ذهنشان حک کنید. خصوصا اینکه آنها افراد مهمان نوازی هستند و ما باید روش تشکر از آنها را بلد باشیم.
بر گرفته از:
جدیدترین محصول مؤسسه مسیر، ویژه زائران پیاده‌روی اربعین حسینی طراحی و تولید شد. نرم‌افزار «آموزش زبان عربی با لهجه عراقی» یک دوره آموزشی با تدریس دکتر مسعود فکری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران می‌باشد که به همت «مرکز رشد و ارتقا فعالان فرهنگی» تأمین محتوا و توسط «مؤسسه مسیر» طراحی، تولید و توزیع شده است.
